Chiến tranh Mỹ - Tây Ban Nha 1898 là một cuộc xung đột vũ trang giữa Tây Ban Nha và Hoa Kỳ vào từ tháng 4 đến tháng 8 năm 1898. chiến sự bắt đầu do hậu quả của sự phát nổ của chiến hạm USS Maine tại cảng Havana ở Cuba , dẫn đến sự can thiệp của Hoa Kỳ vào Chiến tranh Độc lập Cuba . Chiến tranh dẫn đến sự nổi lên của Hoa Kỳ tại khu vực Caribbean.
Mười bảy năm sau, vào năm 1895, người Cuba lại tiếp tục nổi dậy một lần nữa. Chính phủ Tây Ban Nha đã phái Tướng Valeriano Weyler tới Cuba để đàn áp cuộc cách mạng. Khi đặt chân đến Cuba, Weyler đã bắt đầu một chiến dịch tàn bạo chống lại phe nổi dậy. Ông quyết định cô lập quân nổi dậy với dân chúng để làm cạn kiệt nguồn tiếp tế cho quân nổi dậy. Đến cuối năm 1897, hơn 300.000 người Cuba đã bị buộc phải di chuyển vào các trại tập trung do Tây Ban Nha kiểm soát. Những trại tập trung này trở thành những nơi bẩn thỉu đói rách và bệnh tật, ước tính đã có khoảng 100.000 người Cuba chết trong các trại tập trung này.
Một chiến dịch tuyên truyền được những người Cuba lưu vong tung ra tại Hoa Kỳ, lên án việc đối xử vô nhân đạo của Weyler đối với người dân Cuba. Báo chí Mỹ thời kỳ này liên tục đăng tải những câu chuyện về tội ác dã man của người Tây Ban Nha ở Cuba, còn Weyler bị truyền thông Mỹ gán cho biệt danh "gã đồ tể". Chiến dịch này đã có tác động đáng kể đến dân chúng Mỹ, họ bắt đầu thúc ép chính phủ cần phải có hành động can thiệp ngay lập tức để "giải cứu" nhân dân Cuba.
Chính phủ Hoa Kỳ sau đó đã phái chiến hạm USS Maine đến bờ biển Havana của Cuba với lí do là để "bảo vệ người Mỹ tại Cuba nếu căng thẳng leo thang". Chiến hạm neo đậu tại đây mà không có chuyện gì xảy ra cho đến một tháng sau. Vào lúc 9:40 tối ngày 15 tháng 2 năm 1898, chiến hạm USS Maine bất ngờ phát nổ và chìm. Toàn bộ 260 thủy thủ trên tàu thiệt mạng (252 người đã thiệt mạng trong vụ nổ, còn 8 người khác chết trên bờ khi đang được cứu chữa) .
Các điều tra về nguyên nhân gây ra vụ nổ không thể đi đến một kết luận chung. Báo chí Mỹ nhân sự kiện này đã "đổ thêm dầu thêm lửa", tố cáo vụ chìm tàu là do người Tây Ban Nha gây ra, nhằm kích động tinh thần ủng hộ chiến tranh của công chúng. Ông trùm báo chí Mỹ là William Randolph Hearst nói với một phóng viên thuộc tòa soạn của mình rằng: "Anh cung cấp hình ảnh và tôi sẽ tạo ra chiến tranh". Dư luận Mỹ sôi sục mong muốn phục thù, kêu gọi chính phủ phải tuyên chiến ngay lập tức (khá thú vị là Tổng thống Mỹ thời điểm đó, ông William McKinley lại phản đối ý tưởng gây chiến với Tây Ban Nha, nhưng rốt cuộc Mckinley chẳng thay đổi được gì vì đa số đại biểu Quốc hội đều ủng hộ chiến tranh).
Ngày 20 tháng 4, Quốc hội Mỹ thông qua nghi quyết ủng hộ nền độc lập của Cuba và vài ngày sau thì Tây Ban Nha cũng chính thức tuyên chiến. Chiến tranh Mỹ-Tây Ban Nha bùng nổ. Kết cục chắc hẳn ai cũng đoán được: Tây Ban Nha bại trận, phải từ bỏ chủ quyền tại Cuba, nhưng cay hơn nữa là còn phải nhượng lại cả Philippines, Puerto Rico và Guam cho Mỹ (ba vùng này được sáp nhập vào Hoa Kỳ). Thắng lợi trong cuộc chiến này đã nâng cao vị thế của Mỹ trên thế giới: một "đế quốc" mới hùng mạnh đã trỗi dậy.
Về nguyên nhân gây ra vụ nổ thì cho đến tận ngày nay vẫn chưa có câu trả lời xác đáng. Nhiều người Tây Ban Nha đã nêu ra thuyết âm mưu rằng có thể Hoa Kỳ đã cố tình gây ra vụ nổ để có cớ gây chiến với Tây Ban Nha (chiến thuật "false flag" đã được Mỹ áp dụng nhiều lần sau này, thế nên nghi ngờ của họ không phải là không có cơ sở).
CHIẾN TRANH MỸ-TÂY BAN NHA NỔ RA NHƯ THẾ NÀO?
Hòn đảo Cuba đã trở thành thuộc địa của Đế chế Tây Ban Nha từ thế kỷ 16. Đến cuối những năm 1860, người dân tại đây đã liên tục nổi dậy để chấm dứt sự thống trị của thực dân Tây Ban Nha. Năm 1868, người dân Cuba đã bắt đầu một cuộc nổi loạn kéo dài liên tục mười năm, và mặc dù cuộc nổi loạn này đã bị nghiền nát vào năm 1878, cuộc đấu tranh dũng cảm của họ đã nhận được sự cổ vũ rất lớn từ nhân dân Hoa Kỳ.Mười bảy năm sau, vào năm 1895, người Cuba lại tiếp tục nổi dậy một lần nữa. Chính phủ Tây Ban Nha đã phái Tướng Valeriano Weyler tới Cuba để đàn áp cuộc cách mạng. Khi đặt chân đến Cuba, Weyler đã bắt đầu một chiến dịch tàn bạo chống lại phe nổi dậy. Ông quyết định cô lập quân nổi dậy với dân chúng để làm cạn kiệt nguồn tiếp tế cho quân nổi dậy. Đến cuối năm 1897, hơn 300.000 người Cuba đã bị buộc phải di chuyển vào các trại tập trung do Tây Ban Nha kiểm soát. Những trại tập trung này trở thành những nơi bẩn thỉu đói rách và bệnh tật, ước tính đã có khoảng 100.000 người Cuba chết trong các trại tập trung này.
Một chiến dịch tuyên truyền được những người Cuba lưu vong tung ra tại Hoa Kỳ, lên án việc đối xử vô nhân đạo của Weyler đối với người dân Cuba. Báo chí Mỹ thời kỳ này liên tục đăng tải những câu chuyện về tội ác dã man của người Tây Ban Nha ở Cuba, còn Weyler bị truyền thông Mỹ gán cho biệt danh "gã đồ tể". Chiến dịch này đã có tác động đáng kể đến dân chúng Mỹ, họ bắt đầu thúc ép chính phủ cần phải có hành động can thiệp ngay lập tức để "giải cứu" nhân dân Cuba.
Chính phủ Hoa Kỳ sau đó đã phái chiến hạm USS Maine đến bờ biển Havana của Cuba với lí do là để "bảo vệ người Mỹ tại Cuba nếu căng thẳng leo thang". Chiến hạm neo đậu tại đây mà không có chuyện gì xảy ra cho đến một tháng sau. Vào lúc 9:40 tối ngày 15 tháng 2 năm 1898, chiến hạm USS Maine bất ngờ phát nổ và chìm. Toàn bộ 260 thủy thủ trên tàu thiệt mạng (252 người đã thiệt mạng trong vụ nổ, còn 8 người khác chết trên bờ khi đang được cứu chữa) .
Các điều tra về nguyên nhân gây ra vụ nổ không thể đi đến một kết luận chung. Báo chí Mỹ nhân sự kiện này đã "đổ thêm dầu thêm lửa", tố cáo vụ chìm tàu là do người Tây Ban Nha gây ra, nhằm kích động tinh thần ủng hộ chiến tranh của công chúng. Ông trùm báo chí Mỹ là William Randolph Hearst nói với một phóng viên thuộc tòa soạn của mình rằng: "Anh cung cấp hình ảnh và tôi sẽ tạo ra chiến tranh". Dư luận Mỹ sôi sục mong muốn phục thù, kêu gọi chính phủ phải tuyên chiến ngay lập tức (khá thú vị là Tổng thống Mỹ thời điểm đó, ông William McKinley lại phản đối ý tưởng gây chiến với Tây Ban Nha, nhưng rốt cuộc Mckinley chẳng thay đổi được gì vì đa số đại biểu Quốc hội đều ủng hộ chiến tranh).
Ngày 20 tháng 4, Quốc hội Mỹ thông qua nghi quyết ủng hộ nền độc lập của Cuba và vài ngày sau thì Tây Ban Nha cũng chính thức tuyên chiến. Chiến tranh Mỹ-Tây Ban Nha bùng nổ. Kết cục chắc hẳn ai cũng đoán được: Tây Ban Nha bại trận, phải từ bỏ chủ quyền tại Cuba, nhưng cay hơn nữa là còn phải nhượng lại cả Philippines, Puerto Rico và Guam cho Mỹ (ba vùng này được sáp nhập vào Hoa Kỳ). Thắng lợi trong cuộc chiến này đã nâng cao vị thế của Mỹ trên thế giới: một "đế quốc" mới hùng mạnh đã trỗi dậy.
Về nguyên nhân gây ra vụ nổ thì cho đến tận ngày nay vẫn chưa có câu trả lời xác đáng. Nhiều người Tây Ban Nha đã nêu ra thuyết âm mưu rằng có thể Hoa Kỳ đã cố tình gây ra vụ nổ để có cớ gây chiến với Tây Ban Nha (chiến thuật "false flag" đã được Mỹ áp dụng nhiều lần sau này, thế nên nghi ngờ của họ không phải là không có cơ sở).
